„Iz MUP-a RS su za Raport naveli da su građani tokom vikenda imali mogućnost da podnesu zahtjev za lična dokumenta, preuzmu već izrađene dokumente i dobiju uvjerenje o prebivalištu.“
Raport je objavio informaciju da je, prema njihovim saznanjima, na punktovima MUP-a RS za izdavanje ličnih dokumenata tokom subote i nedjelje — dana kada su održani prijevremeni izbori za predsjednika Republike Srpske — izdato oko 250 ličnih karata, pasoša i vozačkih dozvola.
Kako bismo provjerili tačnost te informacije, ali i dobili preciznije podatke o tome koliko je građana na dan izbora odlučilo da izvadi lična dokumenta kako bi mogli glasati, Raport je poslao MUP-u RS upit sa nekoliko konkretnih pitanja.
Traženi su podaci, između ostalog, o tome u kojim su državama rođene osobe kojima su tokom vikenda izdavani lični dokumenti, koje je njihovo prebivalište u Republici Srpskoj, te kakva je polna struktura tih građana.
U upitu je zatraženo i pojašnjenje da li su oni koji su tokom vikenda predali zahtjeve za lične karte, pasoše ili vozačke dozvole već dobili gotove dokumente ili su im izdate samo potvrde, dok će same dokumente preuzeti naknadno.
Odgovor bez ključnih informacija
Pitali smo i zbog čega se uopšte izdaju lični dokumenti na sam dan izbora, s obzirom na to da se zna kada će se izbori održati.
MUP RS je u odgovoru za Raport naveo da je uobičajena praksa da službe za izdavanje ličnih dokumenata u Republici Srpskoj, kao i u Federaciji BiH, rade vikend uoči izbora.
To nam je bilo poznato i ranije.
Iz MUP-a RS su čak poslali i link na obavještenje MUP-a KS da su i njihovi punktovi radili na dan izbora, kao i link na Raportov prethodni tekst o tome da će lokacije MUP-a RS biti otvorene tokom vikenda. U nastavku odgovora naveli su:
„To je način da se građanima omogući ostvarivanje osnovnog biračkog prava. Takođe napominjemo da postoji zakonska procedura u procesu izdavanja ličnih dokumenata u kojoj, pored MUP-a, učestvuju i lokalne zajednice i IDDEEA. Građani su tokom vikenda mogli podnijeti zahtjev za lični dokument, preuzeti već izrađene dokumente i dobiti uvjerenje o prebivalištu.“
Jasno je da MUP RS nije dostavio odgovor na ključna pitanja — koliko je ličnih dokumenata izdano tokom vikenda, da li su građanima izdavane potvrde koje bi eventualno omogućile glasanje, niti su pojasnili koju su vrstu dokumenta dobili oni koji su zahtjev predali baš na dan izbora.
Zbog toga i dalje ostaje nerazjašnjeno da li su građani koji su u subotu i nedjelju podnosili zahtjeve za lične dokumente na lokacijama MUP-a RS mogli istog dana preuzeti ličnu kartu, pasoš ili vozačku dozvolu, ili su možda glasali uz neku vrstu potvrde. Ovo pitanje je posebno važno jer Izborni zakon BiH izričito propisuje da se identitet birača utvrđuje isključivo ličnom kartom, pasošem ili vozačkom dozvolom.
Podaci IDDEEA-e o dokumentima izdatim tokom vikenda
Za razliku od MUP-a RS, iz Agencije za identifikacione dokumente, evidenciju i razmjenu podataka (IDDEEA) BiH dobili smo konkretne pokazatelje: tokom izbornog vikenda nadležni organi u entitetu RS izdali su 191 ličnu kartu, 31 vozačku dozvolu i 26 pasoša.
„Svi građani kojima su tokom vikenda izdati lični dokumenti posjeduju državljanstvo Bosne i Hercegovine i imaju prijavljeno prebivalište u Bosni i Hercegovini, u opštini u kojoj su podnijeli zahtjev“, naveli su iz IDDEEA-e u odgovoru Raportu.
Iz podataka koje je dostavila IDDEEA jasno se vidi da je tokom vikenda u entitetu RS ukupno izdano 248 ličnih dokumenata, što se gotovo u potpunosti poklapa s ranijom informacijom Raporta, zasnovanom na nezvaničnim izvorima, da je riječ o oko 250 dokumenata.
Međutim, pošto MUP RS nije odgovorio na sva postavljena pitanja, javnosti je i dalje dostupna samo djelimična slika procesa — onaj dio koji je IDDEEA potvrdila, dok je MUP RS ostao bez jasnih objašnjenja.
Zbog toga je, nakon izbornog vikenda u kojem je izdato 248 dokumenata, a i dalje nemamo podatke o tome da li su izdavane i neke vrste potvrda, sasvim opravdano postaviti pitanje: da li je zaista riječ o „standardnoj praksi“, kako tvrdi MUP RS, ili se rad u periodu izborne tišine mogao pretvoriti u prostor za eventualne zloupotrebe?
Sve dok nadležni organi izbjegavaju da pruže potpune i transparentne odgovore, prostor za sumnju ostaje. A izborni proces, bez jasnih informacija o izdavanju dokumenata na sam dan glasanja, ostaje osjetljivo i ranjivo mjesto — naročito tamo gdje institucije biraju da ćute umjesto da objasne.
